Waarom doen we Puja?
Hindu’s doen Puja om verschillende redenen en op verschillende manieren. Alle Puja’s hebben gemeen dat de Hindu zijn of haar band met Bhagwan wil versterken. Puja wordt verricht met een zuiver hart en open verstand, zodat wij het effect van de Puja tot ons kunnen nemen. Het doen van een Puja kan verdeeld worden in drie delen en bestaat uit de volgende zestien stappen:
- Het geven van een zetel/plek om te zitten voor Bhagwan
- Het verwelkomen van Bhagwan
- Het offeren van water om de voeten te wassen
- Het offeren van water om de handen te wassen
- Het offeren van water om de mond te reinigen
- Het offeren van water voor een bad
- Het offeren van schone kleding en accessoires
- Het offeren van het heilige koord (Janew)
- Het offeren van sandelhout
- Het offeren van bloemen
- Het aansteken van de wierrook voor de geur
- Het aansteken van de diya
- Het offeren van spijzen
- Het offeren van Paan
- Het buigen voor Bhagwan en cirkels rondom het beeld lopen
- Afscheid nemen van Bhagwan
We nodigen als eerste Bhagwan uit; dit heet Avahan. Ten tweede verrichten we een aantal rituele handelingen; dit wordt Upachar genoemd. En als laatste nemen wij afscheid van Bhagwan; dit heet Visarjan. Hoe kunnen wij Bhagwan uitnodigen en vervolgens afscheid nemen van Hem, als Hij altijd en overal aanwezig is? Bhagwan is inderdaad overal en altijd aanwezig. Puja is bestemd om Bhagwan sterker aanwezig te laten zijn in ons verstand en gevoel. Wij doen geen Puja om een weg naar Hem te vinden, maar om te begrijpen dat Bhagwan in ons aanwezig is. Door Puja te doen, herinneren we onszelf over de eeuwige aanwezigheid van Bhagwan. Door afscheid te nemen van Bhagwan, sluiten wij bewust de Puja af.
Mandir in het huis
De wijze Rishi´s hebben aangegeven dat een Mandir in het huis ons helpt met het versterken van de band tussen Bhagwan en onszelf. Het verrichten van dagelijkse Puja´s in de huiselijke kring brengt liefde en geluk voor het gezin, doordat Puja ervoor zorgt dat er positieve energieën door het huis stromen. Ons huis is een creatie van Bhagwan, en daarom verdient Bhagwan een plek in ons huis. Een Mandir heeft een klein altaar, meestal iets hoger dan de vloer, met beelden, afbeeldingen en/of symbolen, Puja benodigdheden en decoratie. Midden in de Mandir wordt een beeld, afbeelding of ander symbool van verering geplaatst, waarop de zestien stappen worden verricht.
Offeren van bloemen
Wij offeren vaak bloemen aan Bhagwan bij een Puja. De bloem en de bloembladeren symboliseren de natuurlijke opening van het hart naar Bhagwan. De wijze Rishi´s beschouwen het offeren van bloemen als een natuurlijke vorm van verering, oftewel een natuurlijk uitdrukking van de liefde van Bhagwan. De bloem vertegenwoordigt ook Moeder Natuur en al haar creaties.
Offeren van spijzen
Shri Krishna Bhagwan leert ons in de Bhagvad Gita, dat wij altijd zuiver voedsel bij het vereren van Bhagwan dienen te gebruiken. Voedsel heeft namelijk een sterke invloed op ons lichaam, onze gedachten en handelingen. Zonder voedsel kan ons lichaam niet functioneren. Niet alleen het type voedsel, maar ook de hoeveelheid is van groot belang. Gezond en zuiver voedsel verlengt ons leven en zorgt ervoor dat we gezond, sterk, gelukkig en altijd vrolijk blijven. Door zuiver voedsel te offeren aan Bhagwan tijdens een Puja of andere gelegenheid, vragen wij Bhagwan om ons lichaam en ziel sterk te houden. Aangezien wij Bhagwan dankbaar zijn voor alle spijzen die wij mogen nuttigen, offeren wij eerst ons voedsel in de vorm van Prasad. Vele Hindu families overal ter wereld offeren dagelijks hun maaltijden aan Bhagwan. Hierna sprenkelen ze water rondom het bord als een teken van reiniging. Er worden vijf kleine hoopjes naast het bord gemaakt, om de volgende vijf krachten in ons leven te bedanken:
- Deva Runa oftewel de goddelijke krachten voor hun bescherming
- Pitru Runa oftwel onze voorouders voor hun familie normen en waarden
- Rishi Runa oftewel de wijze Rishi`s voor het overdragen van onze Sanskriti
- Manushya Runa oftewel de gehele mensheid, voor hun steun in de samenleving
- Bhuta Rana oftewel andere levende wezens die ons onzelfzuchtig dienen
De volgende mantra wordt opgezegd:
Praanaaya swaahaa, Apaanaaya swaahaa, Vyaanaaya swaahaa, Udaanaaya swaahaa, Samaanaaya swaahaa, Brahmane swaahaa.
De mantra refereert naar de vijf functies in ons lichaam die werken, nadat wij gegeten hebben.
- Praanaaya: ademhaling
- Udaanaaya: werking van klieren
- Samaanaaya: vertering
- Vyaanaaya: bloedsomloop
- Apaanaaya: verstoten van overbodige stoffen
Tevens wordt de schepper van ons lichaam, Brahma, vereerd. Vervolgens wordt de maaltijd genuttigd in de vorm van Prasad.
Het offeren van een kokosnoot
De kokosnoot is een vrucht van Bhagwan en bij het vereren van de Sriphal, vereren wij Bhagwan en alle vormen van Bhagwan. De drie ogen van de kokosnoot staan symbool voor de drie ogen van Shiva Bhagwan (Triyamabaka Rudra). Kokosnoten worden bij alle Puja`s gebruikt, bij verschillende gelegenheden en feesten. De kokosnoot wordt geofferd tijdens de Havan; de ceremonie van het heilige vuur. De kokosnoot wordt vervolgens kapot geslagen als symbool van het verbreken van onze ego. Het sap staat symbool voor de innerlijke wensen en het witte vrucht staat symbool voor het verstand of intellect. Het sap en de vrucht worden geofferd aan Bhagwan. Tenslotte wordt de kokosnoot verdeeld als Prasad. De Sriphal staat ook symbool voor onzelfzuchtig handelen. Elk deel van een kokospalm en haar vrucht wordt gebruikt voor matten, olie, zeep, enzovoorts. Sriphal wordt ook gebruikt voor het maken van Ayurvedische medicijnen en andere geneeswijzen.
Het blazen van de Shankh
Wij blazen een Shank (schelp) tijdens een Puja om de Shankh het universum symboliseert. Het geluid van een Shankh is vergelijkbaar met het geluid van de oerklank Aum. Door een Shankh te blazen, worden religieuze handelingen ingeluid en is de omgeving er bewust van.
Het rinkelen van de Ghanti
Het rinkelen van een bel of Ghanti bij aanvang en tijdens een Puja verwijdert afleidende geluiden en helpt ons om te concentreren op de rituelen.