Indriya, de zintuigen

In dit artikel gaan we in op de indriya, vrij vertaald betekent dit waarnemingsorgaan of zintuig. Uit de voorgaande artikelen heb je geleerd dat goed functionerende indriya een vereiste zijn voor een goede gezondheid. Een mens heeft vijf waarnemingsorganen, namelijk:

1. Neus;
2. Mond;
3. Oor;
4. Huid;
5. Oog.

Elk van deze organen heeft ook een werkorgaan en is verbonden aan één van de vijf oerelementen (panch mahabhoot). Zie hiervoor de onderstaande tabel.

Het juiste gebruik van onze zintuigen

Alle zintuigen dienen op een kalme manier gebruikt te worden. Hiermee wordt bedoeld dat zintuigen niet te veel gestimuleerd moeten worden. Enkele voorbeelden:

• Oren: het luisteren naar harde muziek (kan leiden tot gehoorbeschadiging);
• Huid: het te lang voelen van te warme of koude materialen (vuur, ijs);
• Ogen: door uren per dag te besteden aan een smartphone, te veel televisie kijken;
• Tong: door te veel van een bepaalde smaak tot ons te nemen (te veel chips = zout, te veel chili = scherp) of het gebruik van stimulerende middelen;
• Neus: door giftige stoffen in te ademen, zoals te veel sterke geuren (parfums) te gebruiken; het gebruik van stimulerende middelen 

Tevens is het belangrijk dat we onze zintuigen niet gebruiken om negatieve informatie in overmaat tot ons te nemen. Een aantal voorbeelden:

• Oren: het (aan)horen van scheldwoorden, geschreeuw of negatieve muziek (met scheldwoorden);
• Huid: het voelen van te veel kou of warmte, die schadelijk is en er niets aan doen of het lichaam overbelasten door te veel te sporten of te bewegen;
• Ogen: kijken naar gewelddadige beelden of evenementen;
• Tong: het gebruik van overmatige smaken (te sterk, te pittig, te zoutig, etc.), maar ook het gebruik van alcohol, tabak en drugs;
• Neus: inademen van schadelijke stoffen, roken, snuiven van drugs, het niet inademen van frisse zuurstof (door de hele dag binnen te zitten).

Het bovenstaande valt goed te minimaliseren met indriya nigrah, het beheersen van de zintuigen. Dit betekent dat de zintuigen in de juiste mate op de juiste momenten gebruikt worden en wanneer jij dat wilt. Dus niet dat de zintuigen de controle hebben, maar dat jij met je gezond verstand bepaalt wat de juiste mate en juiste momenten zijn om een zintuig te gebruiken.

Vaak beseft men niet hoe belangrijk de vijf zintuigen zijn en dat we moeilijk zonder ze kunnen. Om dit beter te begrijpen is het aan te raden om voor een aantal uur te proberen om één zintuig af te sluiten of af te dekken. Zo kunnen we kijken wat voor impact dit heeft op ons leven. Dek bijvoorbeeld je oren of ogen af voor een aantal uur en ervaar de stilte en/ of duisternis, maar besef ook wat het met je zou doen als je deze stilte of duisternis permanent zou ervaren.

Elke keer dat wij een zintuig niet juist gebruiken, beschadigen wij deze. Daarnaast heeft dit ook een impact op ons welzijn en karakter, omdat iets wat meerdere malen (onbewust) herhaald wordt, uiteindelijk een gewoonte kan worden. Om onze zintuigen te voeden en te onderhouden volgen hieronder een aantal tips.

Oren

Het luisteren naar muziek (instrumenten), mantra’s of de natuur zijn goede manieren om jezelf in balans te brengen. Het is een goede stap om voor jezelf na te gaan welke soort muziek jou aanspreekt tijdens verschillende emoties die je ervaart. Probeer bijvoorbeeld om rustgevende muziek te beluisteren wanneer je boos bent. Of vrolijke muziek wanneer je verdrietig bent, etc. Het is tevens goed om te weten wat je dosha (constitutie) is. Zo kan je muziek beter afstemmen.

Huid

Het is erg gezond om abhyanga in de ochtend voor het douchen, toe te passen. Abhyanga staat voor volledige lichaamsmassage met warme olie. Een half uur voor het douchen kan met warme sesamolie het gehele lichaam ingemasseerd worden. De olie voedt het lichaam en herstelt de droge huid. Na 20 minuten kan er een warme douche genomen worden, hierdoor worden afvalstoffen uit de huid afgespoeld. Daarnaast wordt door deze massage het zenuwstelsel gekalmeerd, stress verminderd en de bloedsomloop gestimuleerd. Ook kan je hierdoor beter

Ogen

Probeer kleuren in je omgeving te hebben welke je gelukkig maken. Lichtere kleuren hebben vaak een positieve werking. Dit geldt ook voor kleding. Probeer maar eens te kijken wat het effect is als je een aantal dagen zwarte of donkere kleding draagt tegenover een aantal dagen kleding met wat lichtere of warmere kleuren. Het zien en dragen van warmere kleuren zoals oranje, geel en rood zorgt voor een betere gemoedstoestand en kan depressie verminderen.

Probeer ook in de ochtend het gezicht met koel water te besprenkelen. Terwijl dit gedaan wordt, kan er koud water in de mond gehouden worden om zo pitt (vuur) in de hoofdregio te balanceren. De ogen kunnen ook gespoeld worden met Triphala water. Dit voedt de ogen en helpt bij verschillende oogziekten. Zorg er ook voor dat je genoeg vitamine A (voedsel met donkeroranje of gele kleuren zoals wortels, pompoen, abrikoos, mango, etc.) binnenkrijgt, omdat dit de ogen voedt. Amla bevat veel vitamine C en is daarom erg gezond voor de ogen. Amla staat ook bekend als Chakshushya, wat betekent: ‘dat wat de ogen versterkt’.

Tong

Met de tong verschillende smaken proeven wij. De tong dienen we daarom ook goed schoon te houden, zodat we dit kunnen blijven doen. Begin daarom eerst in de ochtend met het schrapen van de tong, bij voorkeur met een (gouden) tongschraper. Op deze manier verwijder je toxines die zich in de loop van de nacht hebben opgebouwd. Neem vervolgens drie eetlepels warme sesamolie in de mond en spoel daarmee voor minimaal vijf minuten je mond. Na het uitspugen heeft de doorzichtige olie waarschijnlijk een witte kleur. Poets hierna pas je tanden (het liefst met een tandpasta die geen schadelijke stoffen bevat).

Nu we enige kennis hebben over het verzorgen van de verschillende zintuigen kunnen we kijken naar een gebalanceerde voeding. Om de voeding gebalanceerd te houden dient elke maaltijd de zes smaken te bevatten, namelijk:

1. Madhur (zoet);
2. Amla (zuur);
3. Lavan (zout); 
4. Kashaya (wrang);
5. Katu (scherp);
6. Tikta (bitter).

De hoeveelheden zijn aan te passen aan de hand van je eigen constitutie en de verschillende seizoenen. Over het algemeen wordt koud voedsel en koude drank afgeraden. Gebruik geen hete pepers in overmaat, maar zwarte peper.

Neus

Geuren van kruiden of essentiële oliën hebben een geneeskrachtige werking. Verschillende oliën kunnen gebruikt worden in een diffuser (een flesje met de olie of een apparaat wat de geur verpreidt), vermengd worden met olie of badzout, of in een spray. Geuren kunnen doordringen tot de subtiele kanalen (nadi’s) en hiermee herinneringen, verbeeldingen en tevredenheid naar boven brengen. De onderstaande tabel geeft aan welk middel wat voor soort effect heeft.

Eet of drink niet wanneer je boos of gestrest bent. Ayurved zegt dat voeding veranderd in vish (vergif) als het wordt genuttigd op het moment dat men boos is. Koel dus eerst af en ga daarna pas eten.

Pas deze tips in jouw leven toe, besteedt meer aandacht aan je zintuigen en je zult vanzelf merken dat je meer kunt halen uit je zintuigen en er een beter gevoel aan overhoudt. Geef het door aan anderen en probeer zo samen te werken naar een gezondere samenleving!